U oblasti porodičnog prava, naša advokatska kancelarija pruža pravne usluge zastupanja pred
nadležnim sudovima:
- u postupcima za razvod braka
- u sporovima za utvrđivanje i osporavanje materinstva i očinstva;
- u sporovima za zaštitu prava deteta i u sporovima za vršenje, odnosno lišenje
roditeljskog prava; - u sporovima za izdržavanje;
- u sporovima za zaštitu od nasilja u porodici.
Porodično pravo
Razvod braka u savremenom društvu predstavlja čestu pojavu, moglo bi se čak reći da se
poslednjih decenija suočavamo sa pravom epidemijom razvoda. Prema zvaničnim
statistikama, u periodu pre Drugog svetskog rata procenat razvedenih brakova kretao se oko
5-6% na 100 zaključenih brakova. Nakon Drugog svetskog rata došlo je do promene
društvenog, političkog i ekonomskog života što je imalo veliki uticaj na porodični život, brak
i porodicu. Princip jednakosti muškarca i žene proklamovan je prvim posleratnim Ustavom
od 1946. godine. Neposredno nakon Drugog svetskog rata, stopa razvoda braka kretala se oko
11-12%, dok se poslednjih decenija stopa razvoda kretala oko 20% na 100 zaključenih
brakova. Danas se u Srbiji svaki peti brak okonča razvodom.
Razvod braka
Pravo na razvod braka proklamovano je članom 62. stav 1. Ustava Republike Srbije – svako
ima pravo da slobodno odluči o zaključenju i raskidanju braka. Članom 40. Porodičnog
zakona propisano je da supružnici imaj pravo na razvod braka ako zaključe pismeni
sporazum o razvodu (sporazumni razvod braka), dok je članom 41. propisano da svaki
supružnik ima pravo na razvod braka ako su bračni odnosi ozbiljno i trajno poremećeni ili
ako se objektivno ne može ostvarivati zajednica života (razvod po tužbi).
Bračni odnosi se
uvek smatraju ozbiljno i trajno poremećenim ako jedan supružnik to tvrdi i ako je bar za
njega brak neodrživ. Čak i ukoliko drugi supružnik ne želi razvod, on nema sredstvo kojim bi
se efikasno mogao suprotstaviti razvodu. Sud nije ovlašćen da traži od supružnika da navedu
razloge zbog kojih se traži razvod niti su supružnici dužni da se o tome izjašnjavaju. Upravo
zbog toga, činjenice koje se u brakorazvodnoj parnici dokazuju nisu međusobni odnosi
supružnika koji žele razvod, kako je došlo do toga da bračni odnosi postanu ozbiljno i trajno
poremećeni, niti ko je za to odgovoran.
Najznačajnija uloga suda u porodičnim sporovima
jeste da obezbedi zaštitu najboljeg interesa deteta. Najbolji interes deteta mora uvek biti u
fokusu njegovih roditelja, njihovih punomoćnika, suda, organa starateljstva, kao i svih drugih
učesnika u postupku, jer je zapravo centralno pitanje brakorazvodne parnice donošenje
odluke o vršenju roditeljskog prava, te pravično regulisanje posledica razvoda, uz
istovremeno ohrabrivanje međusobnog sporazuma supružnika po tom pitanju.
Vršenje roditeljskog prava
Roditelji roditeljsko pravo vrše zajednički i sporazumno kada vode zajednički život. Roditelji
roditeljsko pravo vrše zajednički i sporazumno i kada ne vode zajednički život ako zaključe
sporazum o zajedničkom vršenju roditeljskog prava i ako sud proceni da je taj sporazum
u najboljem interesu deteta.
Roditelji mogu zaključiti i sporazum o samostalnom vršenju
roditeljskog prava, koji obuhvata sporazum roditelja o poveravanju zajedničkog deteta
jednom roditelju, sporazum o visini doprinosa za izdržavanje deteta od drugog roditelja i
sporazum o načinu održavanja ličnih odnosa deteta sa drugim roditeljem. Sporazum roditelja
o zajedničkom ili samostalnom vršenju roditeljskog prava unosi se u izreku presude o vršenju
roditeljskog prava ukoliko sud proceni da je taj sporazum u najboljem interesu deteta.
Ako roditelji nisu zaključili sporazum o vršenju roditeljskog prava ili ako sud proceni da
njihov sporazum nije u najboljem interesu deteta, odluku o poveravanju zajedničkog deteta
jednom roditelju, o visini doprinosa za izdržavanje od strane drugog roditelja i o načinu
održavanja ličnih odnosa deteta sa drugim roditeljem donosi sud.
Pre nego što donese odluku o vršenju roditeljskog prava, sud je dužan da zatraži nalaz i
stručno mišljenje od organa starateljstva, porodičnog savetovališta ili druge ustanove
specijalizovane za posredovanje u porodičnim odnosima.
Roditelj koji ne vrši roditeljsko pravo ima pravo i dužnost da izdržava dete, da sa detetom
održava lične odnose i da o pitanjima koja bitno utiču na život deteta odlučuje zajednički i
sporazumno sa roditeljem koji vrši roditeljsko pravo.
Koliko god bili narušeni međusobni odnosi roditelja, oni su dužni da na prvo mesto stave
najbolji interes svog deteta. Roditelji su dužni da se uzdrže od svih oblika zloupotrebe svoje
maloletne dece u postupku razvoda braka, kao i u periodu nakon razvoda braka.
Roditelji moraju biti svesni da je od izuzetne važnosti za stabilan emocionalni i socijalni razvoj
deteta da održava lične odnose sa roditeljem sa kojim ne živi! Roditelj koji sprečava
drugog roditelja da sa maloletnim detetom održava lične odnose, postupa direktno
suprotno najboljem interesu svog deteta, i po stavu sudske prakse, takav roditelj nije
podoban da mu se dete poveri na čuvanje, vaspitanje i izdržavanje.
Nasilje u porodici
U smislu Porodičnog zakona, nasilje u porodici jeste ponašanje kojim jedan član porodice
ugrožava telesni integritet, duševno zdravlje ili spokojstvo drugog člana porodice, a naročito:
- Nanošenje ili pokušaj nanošenja telesne povrede;
- Izazivanje straha pretnjom ubistvom ili nanošenja telesne povrede članu porodice ili
njemu bliskom licu; - Prisiljavanje na seksualni odnos;
- Navođenje na seksualni odnos ili seksualni odnos sa licem koje nije navršilo 14.
godinu života ili nemoćnim licem; - Ograničavanje slobode kretanja ili komuniciranja sa trećim licima;
- Vređanje, kao i svako drugo drsko, bezobzirno ili zlonamerno ponašanje.
Protiv člana porodice koji vrši nasilje sud može odrediti jednu ili više mera zaštite od nasilja
u porodici, kojom se privremeno zabranjuje ili ograničava održavanje ličnih odnosa sa
drugim članom porodice. Mera zaštite od nasilja u porodici može trajati najviše godinu dana.
U vreme trajanja mere zaštite od nasilja u porodici uračunava se vreme provedeno u pritvoru,
kao i svako lišenje slobode u vezi sa krivičnim delom, odnosno prekršajem.
Mere za zaštitu od nasilja u porodici su:
- Izdavanje naloga za iseljenje iz porodičnog stana ili kuće, bez obzira na pravo svojine,
odnosno zakupa nepokretnosti; - Izdavanje naloga za useljenje u porodični stan ili kuću, bez obzira na pravo svojine,
odnosno zakupa nepokretnosti; - Zabrana približavanja članu porodice na određenoj udaljenosti;
- Zabrana pristupa u prostor oko mesta stanovanja ili mesta rada člana porodice;
- Zabrana daljeg uznemiravanja člana porodice.